|
YARENCİLİK
|
Simav içinde bulunduğu tarihi coğrafi ve ekonomik özellikler
nedeniyle çevre il ve ilçelerinden oldukça farklı yapı gösteren
gösteren yöremizdir. Simav'ı çevreleyen yüksek dağlar, yakın
zamana kadar yöreye gidiş gelişlerde ulaşım güçlükleri çekilmesi,
ana yollardan uzakta buluması, verimli topraklarında yetişen
her türlü ürün sayesinde kendi kendine yeten bir ekonomisinin
buluması, Simav'ın yöresel özelliklerinin değişmelerden
asgari ölçüde koruyarak yörede etkinliğini hala sürdüren
gelenekler arasında "Yarencilik" geleneğinin de devam
edegelmesini sağlamıştır.
"Yaren" sözcüğünün Simav!daki
anlamı şöyledir. okulların bulunmadığı dönemlerden günümüze
kadar gençlere, toplumca belirlenene olumlu kişilik özelliklerini
kazandırmak amacıyla teşkilatlanmış gleneksel bir eğitim,
yardımlaşma ve dayanışma kurumu şeklindedir.
Simav halkı bu geleneğin Orta Asya'dan
Anadolu'ya göçeden ve bir uç beyliği olarak Simav'a yerleşen
atalarından geldiğini kabul etmektedir. |
|
YAREN'İN
KURULUŞU VE İŞLEYİŞİ
|
Yaren on beş - on altı
yaşların üzerindeki erkeklere açık bir teşkilattır.
Yaren'in bit üst yaş sınırı yoktur. Yaren
en az 25 en çok 30 kişiden oluşur. Teşkilat yaş sınırlamısına
göre metebelenir. Yaren'in dörtte biri 55 yaş üzeri, dörrte
ikisi 25 - 50 yaşlarında kalan, dörtte biri ise 16 - 25 yaşlarında
olması geremektedir.
Yaren'e girebilmek için gereken şartlardan
biri de adayın ve ailesinin çevreye iyi ahlaklı, dürüst
namuslu olarak tanınmış olmasıdır. Yaren kuralları arasında
sır saklamanın ve büyüklere itaat etmenin yeri oldukça önemlidir.
Saygısız olanlar, sır saklamasını bilmeyenler, ve Yaren'in diğer
kurallaarına uyabileceğinden kuşku duyulan kişiler yaren alınmazlar.Simav'da
Yaren teşkilatları Ekim ayı sonlarından Mayıs ayı ortalarına
dek etkinliklerini sürdürmek üzere her yıl yeniden kurulur. Bu
süre Simav halkı için işlerin yoğn olmadığı bir dönem diğer
bir yeel değişle "ölü mevsimi"dir.
Yaren'in ilk toplantısında yaş sırası
belirlenir. Bu sıraya göre oturulur. Yemek yenir ve yönetici seçimi
yapılır. Seçimde Köşe İhtiyarı, Büyük Yarenbaşı, Küçük
yarenbaşı, Sözcü ve Muhasip seçimi yapılır. Yemin edilir |
|
YAREN
EĞLENCELERİ
|
|
Toplantılarda Türk Halk Müziği Türk Sanat Müziği ve yöresel
halk oyunları oynamak belli başlı eğlncelerdendir. Ayrıca
yeri geldikçe fıkra anlatmak ve söz alıp deyiş almak
Yarenlerin eğlenceli dakikalar geçirmesini sağlar. |
|
YAREN
TOPLANTISINDA ÖZEL SÖZLER
|
SALİMAĞA: Ara
verilir, ihtiyaçlar giderilir.
ERO: Sus,boğazkes, erkek ol anlamındadır. Yarenbaşı sözüdür.
Sonöz söz sırasında gürültü edenlere sarfedilir.
DEYİŞ: Çoğunluğu üç yada dört dizeli olan mani formundaki
bu ürünlere Simv'da deyiş denir.
Deyişler o anki uruma göre söylenir. Övgü, yergi yada taşlama
niteliği taşır |
|
YARENLERİN
GİYİM KUŞAMLARI
|
Bugün "Yaren
elbiseleri" olarak anılan ve yalnızca 4 Eylül Kutuluş günü
yörede giyilen giyim kuşam malzemeleridir. Bunlar eskiden beri
Yarenlik yapmakta olan kişiler tarafından sağlıklı bir şekilde
korunarak ulaştırılmışlardır.
YAREN GİYİMİNİN PARÇALARI ŞUNLARDIR:
BAŞA BAĞLANANLAR
POŞU(POÇU): Farsça örten anlamına gelen Poşu, 90x90 boyutlarında,
genellikle kırmızı,sarı, turuncu, yeşil, mor vb. canlı
renklerden oluşan, ucunda püsküller bulunan ipekli bir kumaştır.
Başı tümüyle saracak ve püskülleri arkadan sarkacak şekilde
bağlanmaktadır.
BEDENE GİYİLENLER
GÖMLEK(MİNTAN): İç kısma giyilen açık renli, küçük yakalı
bir giyim eşyasıdır.
CAMADAN: Koyu mavi (Simav'da bu renge mor denilmektedir) ya da sarı
renkte, üzerinde pembe ve siyah işlemeler bulunan , bedeni
saran, önden açık, uzun kollu bir giyim eşyasıdır. Gömlğin
üzerine giyilir
CEPKEN: Koyu mavi renkte, ağır işlemeli, önden açık, uzun
kollu bir giyim eşyasıdır. camadanın üzerine giyilir.
DON: Camadan ve cepkenin aynı renkte, uçkurla bele bağlanan, üst
kısmı bol, diz kapağının 5 cm üstünde daralarak bacağa
oturan, büzgülü, işlemeli bir giyim eşyasıdır.
BELE SARILANLAR
DOLGU: İçine ince pamuklu yerleştirilerek dikilen, ya da kalın
bir şaldan yapılan ve giyenin belini sıcaktutmaya, aynı
zamanda onu heybetli göstermeye yarayan kuşaktır. Gömleğin ve
donun üzerine, beli iki kez dolaşacak şekilde sarılarak bağlanır.
DARABULUS: Canlı renklerde, dikdörtgen biçiminde ünden yünden
yapılan bir dokumadır.Bir kaç kez katlanarak dolgunun üzerinden
bele sarılır.
KOLAN: Yağcıbedir kolan da denilen bu dokuma, 3-4 m uzunluğunda
olup, çeşitli renk ve desenlerle süslenmiştir. Bir yandan
darabulusun düşmesini önlemek, diğer yandan da giysiyi
renklendirmek üzere, bir kaç kez dolandırılarak bele bağlanır.
FİŞEKLİK(SİLAHLIK): Üzerindeki boşluklara mermiler konulan
fişeklik, kolanın üzerinden bele takılır.
AYAĞA ĞİYİLENLER
ÇİZME:Siyah deriden yapılmış olup, uzun konçludur. |
|
SİMAV'IN ÜNLÜ EFELERİ
|
Kirli Kadir Efe (1860 -
1912)
Naşalı Ahmet Efe
İslamoğlu Mustafa (? 1868)
Melal Efe
Hasip Zeybek
Öküz Hasan ve Kanado
Mamaklı Kara Mehmet Efe
Curoğlu |
|